Lianne van Genugten &
Joep Brekelmans

Het fundament onder het plan van Joep en Lianne is regeneratief werken. “We focussen op gezond voedsel, een levende bodem en schoon water,” zegt Lianne. “En jaarrond kunnen eten van ons eigen land. Voor ons is dat vanzelfsprekend: we aten altijd al biologisch en gezond, en Joep werkte in zijn restaurant samen met eerlijke, lokale boeren en gebruikte hele dieren en wild van jagers.”

Rondom dit fundament bouwen Lianne en Joep aan Vaderland – een gastronomisch erf met een restaurant, winkel en tuinderij. Steeds zoeken ze naar manieren om ecologisch verschil te maken. Kunstmest en bestrijdingsmiddelen komen er niet in: in plaats daarvan zetten ze in op natuurlijke compost en gezonde stalmest. Ze experimenteren met het maken van eigen mulch, laten de bodem zoveel mogelijk met rust, telen een grote diversiteit aan zaadvaste rassen en laten doorgeschoten gewassen vaak staan. Die komen dan in bloei of in zaad, wat de biodiversiteit versterkt – bijen weten ze massaal te vinden. Op Vaderland vind je daarnaast bloemrijke randen, hagen en poelen: goed voor de biodiversiteit en, in het laatste geval, ook voor de waterberging.

“Daarnaast zijn we bezig met de overname van vijftien hectare grond rondom de boerderij,” vertelt Lianne. “Daar willen we een natuurgebied van maken, om het geheel weer in balans te brengen en echt circulair  te worden.” Het perceel ligt bijna anderhalve meter lager dan de akker, en jaarlijks wordt er nu zo’n 50.000 kuub water weggepompt. “Daardoor droogt het gebied uit, terwijl het juist ideaal zou zijn voor waterberging. We willen natuurvriendelijke oevers aanleggen, een poel graven en een stuk bos inplanten. De naastgelegen akker wordt nu gebruikt voor maïs, maar wat ons betreft wordt dat een kruidenrijke graanakker met een houtwal. In de zomer kan het dienen als kruidenweide voor onze koeien, in de winter gebruiken we stro van eigen land in de stal. Het graan komt in onze keuken terecht, de mest van de koeien in de tuin. De waterberging brengt het ecosysteem in balans. Zo hopen we de kringloop echt te sluiten.”

Om te bepalen hoe het geheel eruit komt te zien, kijken Lianne en Joep vooral naar hoe het honderd jaar geleden was. “In die tijd waren we veel minder goed in het manipuleren van de natuur, en juist veel beter in haar volgen”, legt Lianne uit. De boerderij van haar overgrootmoeder dient als inspiratie: die was volledig zelfvoorzienend en had, met een café onder hetzelfde dak, bovendien een verbindende functie in het dorp.

“Vaderland moet een plek zijn waar zowel mensen als de natuur weer thuiskomen,” zegt Lianne. “Er zijn zoveel mensen die vastlopen in het systeem, die verdwalen. We hopen dat ze hier rust vinden, zichzelf hervinden – en ervaren hoe eenvoudig en aangenaam het leven kan zijn, als je het de ruimte geeft. Als je meebeweegt met de natuur en investeert in gezondheid, in plaats van in snelheid en consumptie. Zelf was ik ook ooit een stadsmeisje. Pas nu zie ik hoe ver we zijn afgedreven. We leven totaal niet meer in het ritme van de natuur – we zijn de verbinding kwijt, met het leven om ons heen én met elkaar. Ik vind het gaaf dat we de kans krijgen om deze plek terug te geven aan de natuur, en daarvan te leren. En ik merk ook hoeveel gezonder het is. Ik heb nog nooit zo hard gewerkt, en met drie kinderen is het best een druk leven, maar ik heb meer energie dan ooit. Zelfs mijn behoefte aan vakantie is minder – ik mis deze plek al als ik er een week niet ben.”

Omdat Lianne en Joep zelf de touwtjes in handen hebben, krijgt alles wat binnenkomt een bestemming. Heeft een haas een hapje uit een wortel genomen? Geen probleem – dan snijden ze het kopje eraf en verdwijnt de rest in de stoof. Is de knolselderij door het natte seizoen te klein? Geen haan die ernaar kraait. Lianne: “Van alles wat je Joep geeft, maakt hij iets moois en lekkers. Niets gaat verloren. Een gangbare boer kan zijn aardappels niet verkopen als ze kleiner zijn dan vooraf met de afnemer is afgesproken. Ik snap dat het dan verleidelijk is om middelen te gebruiken die helpen binnen die kaders te blijven. Dat is voor boeren zelf ook geen prettig systeem. Ik geloof dat veel boeren wél anders willen, maar dat het voor de meesten ontzettend moeilijk is om eruit te stappen. Ook voor ons is het niet altijd makkelijk, maar omdat we onze eigen afzet creëren, zijn we een stuk wendbaarder.”

Ze vervolgt: “We horen vaak dat boeren het verkeerd doen of hebben gedaan. Daar ben ik het niet mee eens. Na de Tweede Wereldoorlog kregen boeren de opdracht ervoor te zorgen dat we nooit meer honger zouden hebben – en die opdracht hebben ze volbracht. We mogen hen daarvoor bedanken. Nu is het tijd om – samen – het eindeloze opschalen te stoppen, en te investeren in gezondheid: in een gezonde bodem, schoon water, voedzame voeding, een leefbare omgeving. In regeneratie. Een boer kan zoveel betekenen voor de gezondheid van onze samenleving. Ik geloof dat we dat samen kunnen, als we opnieuw gaan werken vanuit vertrouwen – en gezondheid als vertrekpunt nemen.”

Meer weten? Duik ook in het verhaal van Arjen en Winny van Buuren, die op ruim 200 hectare drie regeneratieve boerderijen runnen.