Rubie van Crevel &
Eise van Maanen

In 2020 besluit het stel samen op reis te gaan om landbouwprojecten te bezoeken, nieuwe inspiratie voor hun werk op te doen en ‘gewoon om het leven te vieren’. Het zou een avontuur met een open einde worden. Ze hadden een route uitgestippeld langs voedsel- en landbouwprojecten waar ze kort of misschien wel jaren zouden verblijven, waaronder een aantal wijngaarden. 13 maart 2020 trokken ze de deur van hun woning achter zich dicht. Twee dagen later ging de wereld vanwege de pandemie op slot en moest het stel hun reisplannen laten varen. Op Landgoed Rorik, waar Rubie toen al bij betrokken was, was er ruimte voor een wijngaard. “We hebben toen samen besloten om in het diepe te springen”, vertelt Eise. “We benaderden Ron Langveld van Wijngaard Dassemus, die voor ons opschreef wat we nodig hadden om een wijngaard te beginnen. En daar gingen we, ongehinderd door enige voorkennis, aan de slag met Wijntuin Ronja.”

Wijntuin Ronja is een regeneratieve en collectieve wijngaard die wordt gerund door 300 wijnboeren: burgers die zich bij het project aansluiten. Samen met hen is het braakliggende stuk land omgetoverd tot een heuse wijngaard met zo’n 3700 druivenstokken, fruitbomen en een windhaag van duizenden bomen die de wijngaard omringd. Inmiddels zijn er op de 3 hectare al 693 flessen Nederlandse wijn geproduceerd. 

“Iedereen die dat wil, kan bij ons tien druivenstokken pachten en zo wijnboer worden”, vertelt Rubie. “De uiteindelijke oogst verdelen we naar rato over het aantal druivenstokken, zo delen we voor- en tegenspoed.” Ronja’s wijnboeren werken minimaal drie dagen per jaar op het land en krijgen vier workshops waarin ze de fijne kneepjes van het vak leren. De eerste jaren werden de workshops gegeven door experts, maar inmiddels hebben Rubie en Eise zoveel geleerd dat ze de workshops voor beginners voor eigen rekening nemen. 

In 2023 werd na drie jaar eindelijk de wijn geproefd. Een feestelijke mijlpaal voor het stel en de andere wijnboeren. Rubie en Eise hebben voor dit collectieve model gekozen om het werk, de risico’s, de vruchten en de wijn samen te delen. Maar misschien nog wel belangrijker, vindt Eise: “Het is gewoon leuker om het samen te doen.”

Wat is er in de praktijk nou zo anders aan regeneratieve wijnbouw ten opzichte van de gangbare methode? Rubie legt uit: “In de gangbare wijnbouw worden druiven veelal in monoculturen verbouwd. Dat maakt de planten veel vatbaarder voor ziektes en plagen, waardoor wijnboeren veel fungicide (chemische bestrijdingsmiddelen tegen schimmels) gebruiken. In sommige landen mogen biologische wijnboeren ook koper en zwavel gebruiken, en dat doen ze ook. Maar ook dat is rommel die in de grond trekt”, zegt ze. “Wij kijken met een regeneratieve bril naar hoe we schimmels kunnen tegengaan. Zo werken we met PIWI-druivenrassen, die resistenter zijn tegen schimmels. Ook omarmen we diversiteit in de wijngaard, verstoren we de bodem zo min mogelijk en snoeien we op een bepaalde manier die de planten vitaal houdt. Onze tractor gebruiken we ook bijna niet: vanwege de diesel, maar met name omdat die de grond verdicht.”

“We hebben natuurlijk vele handen die helpen”, gaat Rubie verder, “en ondertussen is het vooral proberen, falen en af en toe een succesje boeken. Neem bijvoorbeeld groenbemesters, een veel geprezen maatregel in de regeneratieve land- en wijnbouw. We hebben tot drie keer toe zorgvuldig uitgekozen groenbemesters tussen de druiven geplant, maar die willen in onze compacte kleibodem niet groeien. Dus dat laten we voorlopig even varen. We omarmen nu het gras, en laten de natuur zelf de diversiteit in de wijngaard brengen.”

“Wijnbouw in Nederland is in opkomst en ik denk dat er nog veel wijngaarden bij zullen komen”, zegt Eise. “Vooral bruiswijn kun je in Nederland goed produceren door de relatief hoge zuren in de Nederlandse wijnen. In de Champagnestreek wordt het steeds warmer, waardoor de zuren afnemen en de suikers toenemen. Ik denk ook dat steeds meer mensen voor kwaliteit en lokaal kiezen. En druiventeelt past trouwens ook perfect in een agroforestry-model: op die manier kun je landbouw, bomen en natuurherstel combineren. Het zou dus zonde zijn als we hier in Nederland traditionele wijnbouwmethoden zouden toepassen. Dit is onze kans om te ontdekken wat hier werkt, in samenwerking met de natuur.”

Wil je ook regeneratief wijnboer worden en je eigen lokale wijntje drinken? De wachtlijst van Wijntuin Ronja voor 2025 is geopend.