Het leven verdwijnt in een rap tempo. Dit kun jij doen om het tij te keren

biodiversiteit
zelf doen

Het leven verdwijnt in een rap tempo. Dit kun jij doen om het tij te keren

Tekst Nadine Maarhuis Fotografie Gabriela Hengeveld Gepubliceerd 10 november 2024 Leestijd 5 minuten

De afgelopen vijftig jaar zijn we 73 procent van het leven kwijtgeraakt, zo bleek uit het laatste Living Planet Report. Toch stuurde Nederland eind oktober geen delegatie naar de zestiende biodiversiteitstop van de VN… Tijd dus om zelf in actie te komen en bij te dragen aan méér leven. Met deze projecten uit ‘De groene actiegids’ kun je aan de slag.

1. Leg een minibos aan

Minibossen zijn bossen op tuinformaat, van minimaal vijf vierkante meter. Je vindt er (eetbare) bomen, struiken en kruiden die zo zijn uitgezocht dat ze goed bij elkaar passen. De planten creëren hierdoor een aangenaam leefklimaat voor elkaar, maar ook voor andere soorten, waaronder bodemdieren, vogels, insecten, kleine zoogdieren en zelfs amfibieën.

Het mooie aan een minibos is dat je het overal kunt aanplanten: in je tuin, op het schoolplein, de parkeerplaats van de organisatie waar je werkt of – met toestemming van de gemeente – in je straat, buurt of stad. Plant per vierkante meter bos zo’n 3 bomen of struiken en ga qua verhouding voor ongeveer 60 procent grotere bomen, 20 procent kleine bomen en 20 procent struiken. Zet de hoogste bomen in het midden, de kleinere bomen daaromheen en de struiken in de buitenste rand, zodat alles genoeg licht krijgt.

Kies altijd voor biologische en inheemse zaden, planten en bomen, dan weet je zeker dat ze zonder landbouwgif geproduceerd zijn. Je vindt ze onder andere bij Sprinklr.

biodiversiteit voedselbos
Met een minibos help je bestuivers, vogels en andere dieren een handje. Fotograaf: Gabriela Hengeveld

2. Begin met een geveltuintje

Is een minibos voor jou een stap te ver? Creëer dan een geveltuintje vol biologische bloemen, planten en kruiden. Verwijder (met toestemming van de gemeente, als de grond niet van jou is) een rij stoeptegels aangrenzend aan je gevel. Plaats deze stoeptegels verticaal aan de buitenste rand van de geveltuin. Zo creëer je stevigheid en voorkom je dat je geveltuin wegzakt. Schep het voedingsarme zand uit je geveltuin en vul hem met biologische potgrond of compost. Vervolgens kun je gaan planten! Kies voor biologische en inheemse planten, bloemen en kruiden die passen bij de hoeveelheid zon die jouw geveltuin krijgt.

biodiversiteit
Geveltuintjes vormen groene eilanden die bestuivers helpen om te overleven in bebouwde omgevingen. Fotograaf: Gabriela Hengeveld

3. Eet gifvrij

Biologische en regeneratieve boerderijen maken een eind aan praktijken die mens, dier en natuur uitputten. In plaats daarvan draait het om samenwerken met de natuur en het volgen van haar wijsheid. Zodat we, terwijl we gezond voedsel produceren, de biodiversiteit kunnen herstellen. 

Werkelijk overal vind je boeren en tuinders die op deze manier werken (check dit handige overzicht). Kies ook voor gifvrije bloemen, bijvoorbeeld uit een biologische en regeneratieve pluktuin zoals die van Jennita Jansen. Je vindt ze via Slow Flowers

regeneratieve boeren en tuinders boodschappen
Met gifvrij, lokaal en regeneratief voedsel maak je een groot verschil voor het leven. Fotograaf: Gabriela Hengeveld

4. Help een dagje mee in een voedselbos

Voedselbossen zijn groene oases die niet alleen voedsel voor mensen voortbrengen, maar ook wilde dieren en insecten voeden en huisvesten. En dus gonzen ze van het leven. Zo kan het zijn dat je in één voedselbos behalve noten- en fruitbomen, bessenstruiken, eetbare planten en kruiden, ook honderden wilde bijen, vlinders, vogels en zoogdieren tegenkomt, zoals konijnen, egels, dassen en zelfs herten of bevers. Ook onder de grond wemelt het in een voedselbos van het leven. Want hoe meer biodiversiteit boven de bodem, hoe meer soorten zich onder die bodem op hun gemak voelen.

Wie aan de slag gaat in een voedselbos, is meteen verliefd. Bovendien is het een fantastische manier om de natuur een handje te helpen. Via Voedsel uit het Bos vind je een voedselbos bij jou in de buurt. 

Voedselbos Ketelbroek
Voedselbos Ketelbroek in Groesbeek. Fotograaf: Gabriela Hengeveld

5. Doe mee met The Pollinators

Met The Pollinators zetten oprichters Tom van de Beek en Tosca van der Wouden zich in voor bestuivers én voedselbossen. Zo initieert de organisatie iedere lente duizenden voedselbanken voor wilde bijen en staat november steevast in het teken van voedselbossen. Ook jij kunt meedoen met allerlei acties! Op hun website lees je hoe. 

biodiversiteit
Bestuivers zijn cruciaal voor de natuur én voor ons voedselsysteem. Fotograaf: Gabriela Hengeveld

6. Leg een schoolmoestuin aan

De meeste schoolpleinen liggen vol met tegels. Wip ze eruit en leg een schoolmoestuin aan waar zonder landbouwgif en kunstmest voedsel wordt geproduceerd. Dat is niet alleen goed voor de lokale biodiversiteit en de gezondheid van de bodem, maar ook voor de kinderen, die zich met hun handen in de aarde weer met de natuur kunnen verbinden. 

Een stappenplan om een regeneratieve moestuin aan te leggen vind je in dit artikel. 

gifvrij voedsel biodiversiteit
Een schoolmoestuin aanleggen kan al op een paar vierkante meter. Fotograaf: Gabriela Hengeveld

7. Geniet van Wilder Land

Veel boeren willen op hun land meer biodiversiteit creëren, maar kunnen het zich financieel niet veroorloven. Hier heeft Wilder Land een oplossing voor bedacht. De onderneming betaalt boeren fatsoenlijk om op hun land biologische en inheemse gewassen in te zaaien, bijvoorbeeld in stroken tussen de andere gewassen door. Van de oogst maakt het bedrijf allerlei producten, waaronder kruidenthee, bier, kombucha en granola. En zo verwilderen oprichters Daan van Diepen en Matthijs Westerwoudt – product voor product – het Nederlandse boerenland.

Wilder Land vergroot biodiversiteit
De transformatie op het land van de boeren met wie Wilder Land samenwerkt is ongekend. Foto door: Wilder Land

8. Strijd mee voor inheemse rechten

Inheemse mensen zijn de beste natuurbeschermers ter wereld: op ongeveer een kwart van het aardoppervlak dat zij beheren, beschermen ze 80 procent van alle overgebleven soorten. Nog een reden dus om je in te zetten voor inheemse rechten, bijvoorbeeld door organisaties zoals 

International Indigenous Peoples Movement for Self Determination and Liberation en Treesistance te steunen. 

Dadá
Met Treesistance zet inheems leider Odair Dadá Borari zich in voor het behoud van de Amazone. Fotograaf Fabio Quireli & Cosmo Roncon Jr.

Bovenstaande tips komen uit het boek De groene actiegids dat onze hoofdredacteur Nadine Maarhuis onlangs heeft gepubliceerd: voor iedereen die zelf wil bijdragen aan een ecologische samenleving!