Marrit Kyung Ok Schakel & Bas van Rijn

Als melkveehouder in een tijd van persoonlijke en maatschappelijke transitie voelt Marrit de verantwoordelijkheid om op haar 32 hectare te laten zien dat het anders kan. Ze wil van kleinschalige en ambachtelijke zuivelproductie de norm maken, want: “dan krijg je niet alleen een heel ander product, maar ook een heel ander landschap én een compleet ander leven voor de dieren.” Zo lopen de kalfjes en lammetjes op Boerderij Buitenverwachting bij hun moeders in de kruidenrijke wei. “Dan heb je minder melk, maar de melk die je hebt zit bomvol smaak en daar ga je ook zuiniger mee om.”

Elke dag zuivel consumeren, daar gelooft Marrit niet in. Haar witschimmelkaasjes zijn daarom bewust klein (‘die hoor je samen met lokale groenten te eten’) en in 2050 wil ze dat er nog maar twintig koeien op het bedrijf rondlopen, in plaats van de huidige vijftig. Ook maakt ze koe-specifieke yoghurt, die gemaakt wordt van de melk van één koe, zodat mensen precies weten waar hun zuivel vandaan komt. En ze dus ook precies weten waar ze moeten zijn met eventuele zorgen of vragen.

Tevens kiezen Bas en Marrit bewust voor meerdere inheemse dierenrassen, die de meeste boeren niet hebben. “Als jij een mooi voedzaam geheel wilt, met verschillende nutriënten, dan is het niet logisch om te kiezen voor één type koe, die allemaal dezelfde eigenschappen hebben, of één soort gewas. Dat leidt tot uitputting: van de bodem, het water en het landschap en bovendien maakt het je vatbaar voor ziektes en plagen”, legt Marrit uit. “Terwijl diversiteit je juist gezond en veerkrachtig maakt. Net zoals in je bedrijfsvoering: als je daarin divers bent, word je minder hard geraakt als dingen anders lopen dan verwacht.”

“Ik zie boeren als een privilege, met enorm veel verantwoordelijkheden”, deelt Marrit. Samen met haar man is ze continu bezig om te kijken wat er beter kan. Voor de dieren, het landschap en de gemeenschap. Zo staat een natuurinclusieve stal, waarin koeien, kalfjes, bomen en struiken samenkomen, hoog op de verlanglijst. “Ook willen we onze Community Supported Agriculture tuinderij nieuw leven inblazen, omdat het heel veel verschillende mensen samenbrengt op je erf. Het plan is om een andere boer de ruimte te geven om dat op te zetten. Zodat wij niet alles regisseren, maar de boerderij echt een gemeenschapsplek wordt.”

“Binnen de regeneratieve landbouwbeweging gaat het vaak over het herstel van bodem en biodiversiteit, maar de diversiteit van mensen en culturen – dus sociale regeneratie – blijft vaak onderbelicht”, stelt Marrit. “Terwijl hoe meer culturen je op je bedrijf hebt, hoe vernieuwender je producten en hoe beter de kwaliteit. Net zoals bij kaas: hoe meer culturen je in je kaas hebt, hoe verrassender en unieker de smaak, omdat al die culturen elkaar tijdens het rijpingsproces beïnvloeden.”

Als onderdeel van MOMA (More than Milk Amsterdam) – een collectief dat zuivelboeren rondom Amsterdam aan de mensen in de stad verbindt – bouwen Bas en Marrit tevens aan de korte keten. Want verandering creëren doe je niet in je eentje op je eigen erf, maar in verbinding en wederkerigheid met de gemeenschap.