Klaske Postma

Met haar bedrijf VanHier maakt Klaske van lokale natuurlijke reststromen en snelgroeiende gewassen plaatmateriaal, dat kan worden ingezet voor meubels, maar ook als volwaardig bouwmateriaal. Zo verwerkt het bedrijf bermgras, lisdodde en riet dat wordt gemaaid door Waterschappen en Natuurmonumenten. Op die manier kan bouwmateriaal gewoon uit de natuur gehaald worden, in plaats van dat het via allerlei vervuilende processen geproduceerd wordt. Ook werkt Klaske samen met boeren die tegelijkertijd voedsel én grondstoffen voor (bouw)materialen telen. 

Biobased bouwen heeft een enorme potentie: voor boer, bouw en milieu. “Als we meer biobased materialen en minder vervuilende materialen gaan gebruiken, kunnen we stikstofuitstoot verminderen, koolstof opslaan en biodiversiteit een boost geven. We werken dan tegelijkertijd aan het klimaatprobleem, het stikstofprobleem en het biodiversiteitsprobleem”, legt Klaske uit. “Met VanHier willen we daarnaast bijdragen aan het verdienmodel van boeren, door ze de mogelijkheid geven om zelf productie-units te bouwen. Dan kan een boer die een lege koeienstal heeft staan, daar platen gaan maken. Want zodra boeren voor bord én bouw gaan telen, ontstaat er nieuw perspectief, ook voor de regeneratieve landbouwtransitie.”

Soms dient één gewas zelfs twee doelen, zoals het graangewas sorghum. “We hebben samen met een boer besloten dat hij het bovenste deel er al in oktober afhaalt, dat is voor consumptie. Het onderste deel, de stelen en de bladeren, kunnen beter later geoogst worden, want dan zijn ze droger. Als je dat al in oktober oogst, moet er waarschijnlijk nog een droogbewerking overheen, dat kost energie en wil je voorkomen.” Het voorbeeld typeert Klaske’s manier van samenwerken: de boer is en blijft de expert op het gebied van gewasteelt, Klaske weet hoe je van dat gewas een bouwmateriaal maakt. 

Voedsel en bouwmateriaal verbouwen, reststromen gebruiken, CO2 opslaan, werken aan een betere toekomst. Het klinkt zo logisch dat het wel een succes zou moeten zijn. Toch is alles nog geen rozengeur en maneschijn, deelt Klaske. “We krijgen vaak te horen dat onze platen kostbaar zijn. Vervuilende materialen kosten inderdaad minder geld, maar – terwijl zij schadelijk zijn voor de Aarde – maken wij positieve CO2-impact. Onze ecosysteemdiensten worden nergens meegerekend, dat maakt het lastig om te concurreren met goedkope en vervuilende materialen uit bijvoorbeeld China. Als je de prijs zou berekenen middels true pricing (de marktprijs plus de sociale en milieukosten die tijdens de productie gemaakt worden), komen wij veel voordeliger uit. CO2-uitstoot kost dan geld en CO2-opslag wordt juist beloond. Dat zou ons echt helpen.”

“Mensen moeten daarnaast beseffen dat we in Nederland geen vezelplaat-productie meer hebben”, gaat Klaske verder. “Er zijn wel boeren die vezels telen, maar die worden dan voor verwerking naar andere landen getransporteerd. Zo maakt je product veel kilometers (en dus CO2-uitstoot) en het maakt je afhankelijk van andere landen.” 

“Hoe ik de toekomst voor me zie? Je stapt af van dat grote, industriële en ver weg geproduceerde en gaat naar kleinschalig, lokaal en modulair”, deelt Klaske. “Zodat als je iets wilt verbouwen, je het niet hoeft te strippen, het materiaal weggooit en nieuw materiaal koopt, maar je het materiaal dat je al hebt kunt hergebruiken. Dat is een andere manier van bouwen waar steeds meer aandacht voor is. Door samen te werken met boeren, bouwers en architecten kunnen we aan deze transitie bijdragen.”        

Op zoek naar meer verhalen over regeneratieve pioniers? Je vindt ze op deze pagina.