Elegast Cider

Arjen Meeuwsen

Activiteiten:Natuurcider

Initiatiefnemer:Arjen Meeuwsen

Start:2016

Plaats:Overal in Nederland

Tekst Nadine Maarhuis Fotografie Gabriela Hengeveld Gepubliceerd 7 juni 2023 Leestijd 6 minuten
Arjen Meeuwsen Elegast Cider

Introductie

Terwijl Arjen Meeuwsen natuur-cider maakt, redt hij oude hoogstamboomgaarden, die vol staan met hoge fruitbomen en cruciaal zijn voor biodiversiteit. Arjen: "Je hoort er vogels die hun zangpost kiezen in de hoge bomen, de bloesems voeden wilde bijen en het gevallen fruit trekt kleine zoogdieren aan. Bovendien is het fruit uit deze boomgaarden lekkerder én gezonder dan waar dan ook."

Hoogstamboomgaard Elegast Cider Eén van de hoogstamboomgaarden waar Elegast Cider oogst. Fotograaf: Gabriela Hengeveld

“Hoogstamboomgaarden zijn een soort vijfsterrenhotel voor de natuur”, vertelt Arjen Meeuwsen, de oprichter van Elegast Cider. De combinatie van hoge fruitbomen met grazige vegetatie zorgt er namelijk voor dat een heleboel dieren en insecten er voedsel, rust en een nestplaats vinden. “Maar omdat je ladder op, ladder af moet om te oogsten, en het onbespoten fruit vaak niet voldoet aan de esthetische eisen van de supermarkt, raken de boomgaarden op steeds meer plekken in verval of worden ze zelfs gekapt.” Een paar jaar geleden valt bij Arjen het kwartje: “Wat als we natuurcider gaan maken van het fruit uit deze boomgaarden, zodat ze genoeg geld opbrengen en we ze kunnen behouden? Dat zijn we in 2016 gaan proberen.”

“De hoogstamboomgaarden waar we oogsten zijn prachtige plekken langs de Vecht, de Kromme Rijn, de Linge en de Waal: rivieren waar de grond erg geschikt is voor boslandbouw”, zegt Arjen. Elk jaar in september trekt hij er samen met tientallen vrijwilligers op uit om de appels en peren te plukken. “Veel mensen ontdekken dan pas hoe mooi een boomgaard kan zijn. Het is echt een oer-gevoel om op een ladder te staan, overal om je heen vogels te horen en appels te plukken die groter zijn dan je ooit hebt vastgehouden.”

Uitgelichte quote

Hoogstamboomgaarden zijn een soort vijfsterrenhotel voor de natuur

Gifvrij en natuurlijk

Inmiddels neemt Elegast Cider fruit af van ruim 40 niet-commerciële hoogstamboomgaarden waarvan anders onvoldoende zou worden afgenomen. Met de inkomsten kunnen de liefhebbers die de boomgaarden onderhouden de kosten dekken. Arjen: “Nadat het fruit is geplukt, beginnen we in oktober met persen. Dit doen we bewust wanneer het buiten wat kouder is, omdat de cider dan trager vergist en alle natuurlijke smaken en voedingsstoffen behouden blijven. Vervolgens laten we de natuur maandenlang haar werk doen, met alle gisten en bacteriën die in het sap aanwezig zijn. Tijdens het bottelen in maart grijpen we weer eventjes in, door sommige ciders te combineren en zo nieuwe smaken te creëren. Het is dus echt een samenspel van mens en natuur, waarin de natuur leidend is.”

Dit is ook zo in de hoogstamboomgaarden zelf, waar geen landbouwgif, kunstmest of biologische bestrijdingsmiddelen zoals koper en sulfiet worden gebruikt. “Hierdoor vind je in de bodem een rijk schimmelnetwerk dat van alle kanten nutriënten levert aan de bomen, waardoor de smaak veel beter is en de cider ook veel gezonder”, weet Arjen. “Het fruit is immers niet alleen gifvrij, maar bevat ook meer voedingsstoffen omdat de bomen groeien op een gezonde bodem vol nutriënten.”

Arjen Meeuwsen Elegast Cider Arjen Meeuwsen in een hoogstamboomgaard. Fotograaf: Gabriela Hengeveld
In hoogstamboomgaarden is er ook plek voor grazers. Fotograaf: Gabriela Hengeveld

Agroforestry revolutie

Volgens Arjen moeten we niet langer doen alsof landbouw en natuur gescheiden zijn, maar ze juist op één kavel samenbrengen. Zodat de vele hectares grasland – die nu gebruikt worden om mest op uit te rijden en veevoer te produceren – beter benut kunnen worden. “Stel je voor dat we op al die gras-monoculturen, die nu het afvoerputje van de industriële veehouderij zijn, aan de slag zouden gaan met agroforestry“, stelt hij voor. “Dan ontstaan er landbouwsystemen waarin bomen, eenjarige gewassen en kleinschalige veehouderij gecombineerd kunnen worden. En de dieren tussen de bomen door kunnen grazen en een goed leven hebben, maar waarmee we tegelijkertijd de biodiversiteitscrisis, de stikstofproblemen en de gezondheidsproblemen die ontstaan door landbouwgif kunnen oplossen.”

Om deze transitie succesvol te maken, zijn er meer initiatieven nodig zoals Lenteland, Aardpeer en Land van Ons, die grond uit de economie halen en zo ruimte creëren voor nieuwe regeneratieve boeren. Tevens moedigt Arjen de retail aan om betere keuzes te maken. “Zelf zijn we inmiddels binnen bij de horeca, bier- en wijnspeciaalzaken en de Gall & Gall, maar we hebben bijvoorbeeld nog moeite om onze ciders in de schappen te krijgen van biologische supermarkten, omdat zij een Franse cider hebben die goedkoper is. Terwijl het natuurlijk veel logischer zou zijn om te kiezen voor een Nederlandse cider die lokaal, biologisch én regeneratief is.”

Uitgelichte quote

Ik wil mensen weer verliefd laten worden op de natuur
In een hoogstamboomgaard vind je tevens allerlei mossen die dienen als schuilplaats voor insecten. Fotograaf: Gabriela Hengeveld
Arjen Meeuwsen drinkt Elegast Cider in een hoogstamboomgaard. Fotograaf: Gabriela Hengeveld

Leven met de seizoenen

Voordat Arjen met Elegast begon, werkte hij als landschapsarchitect. “Soms fietste ik rond en besefte ik dat ik ‘per ongeluk’ het voorjaar had gemist, want de narcissen waren alweer uitgebloeid en de lammetjes liepen al groot in de wei. Terwijl mijn leven nu juist om het ritme van de natuur draait”, deelt Arjen. “Natuurlijk zit ik af en toe nog achter de computer, maar vaak ben ik ook de hele dag aan het oogsten, bottelen of appels aan het persen. Plus, je ziet elke dag het tastbare resultaat, dat wat je doet écht impact maakt.”

Toch kan het af en toe ook best zwaar zijn om een missie-gedreven onderneming te runnen, deelt Arjen. “We maken dit jaar bijvoorbeeld drie keer zoveel cider als vorig jaar, dan is het flink aanpoten om ervoor te zorgen dat je omzet net zo hard meegroeit en je alles – letterlijk en figuurlijk – in kannen en kruiken krijgt.” Toch weerhoudt het hem niet om ambitieuze doelen te stellen. Zo hoopt hij dat elke ciderliefhebber over vijf jaar weet dat je – door Elegast Cider te drinken – bij kunt dragen aan een levendig agrarisch landschap vol biodiversiteit. “En we dromen van onze eigen regeneratieve boerderij, met een hoogstamboomgaard vol bijzondere appelrassen”, zegt Arjen. “Zodat we mensen het hele proces op één locatie kunnen laten zien en ze weer verliefd laten worden op de natuur.”

We Are The ReGeneration, nu ook in natuurcider! Sinds 17 juni 2023 vind je namelijk overal in het land ‘REGENERATION-cider‘, vol fruit van nieuwe voedselbossen.

De blikjes 'REGENERATION-cider'. Fotograaf: Gabriela Hengeveld