Folkert Botma

Wat doet iemand met een marketingachtergrond op het Friese akkerland? De appel valt niet ver van de boom, verklaart Folkert: “Mijn vader was boerenzoon. Zelf was hij ondernemer en werkte hij niet op de boerderij, maar we hadden thuis ook koeien – gewoon als hobby – dus ik heb altijd een connectie gehad met het boerenleven.” Na een studie commerciële economie in Groningen vertrok de Fries naar Amsterdam om daar een carrière in de marketing na te jagen, maar dat bleek van korte duur. “Mijn droom was altijd een boerderij met een restaurant, of een restaurant met een boerderijtje. En dan alleen maar eten wat er van het land komt.”

Om te ontdekken of het boerenleven echt bij hem past, trekt Folkert de wereld over. “Amerika, Canada, Costa Rica, Chili, Australië … overal heb ik bij boeren gewerkt voor kost en inwoning. Zo kwam ik in aanraking met onder andere permacultuur en regeneratieve landbouw. Dat triggerde, want hiermee kon ik mijn passie voor eten verbinden aan iets dat veel groter is dan mijzelf: de gezondheid van mens en planeet.”

Als Folkert begin 2020 terugkeert van zijn reis, heeft zijn vader het land gekocht dat eerder door de familie Botma werd gepacht. Een akkerbouwbedrijf van 54 hectare waar biologisch geteeld wordt. Het plan was dat vader Botma samen met buurman Leon Steeghs het bedrijf zou voortzetten, maar inmiddels heeft Folkert zijn werkzaamheden overgenomen. Nu levert Botmas aan 14 zorgorganisaties in Noord-Nederland. Maar nog liever maken de boeren impact vóórdat je ziek wordt, vandaar dat ze zich sinds kort ook op het MKB en scholen richten. “Gezondheid begint immers al in de baarmoeder”, zo stelt Folkert, “daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen.”

“Op scholen zetten we in op kennisdeling en proberen we kinderen te leren wat gezond eten is, waarom dat belangrijk is en wat de impact is van wat er op je bord ligt. Wist je dat de gemiddelde Nederlander maar drie tot vijf keer per week groente eet? Laten we beginnen met gewoon weer elke dag minimaal 250 gram groente te eten. Door samen te werken met het MKB proberen we ook werkende volwassenen te bereiken. De meeste mensen werken veertig uur: als je in elk geval dat deel van de week gezond eet, boek je al grote winst.”

“We moeten af van het idee dat voeding alleen maar lekker en vullend moet zijn”, gaat Folkert verder. “Voeding moet voeden. Suiker, zout en vet … een groot deel van wat er in de supermarkt ligt, zit vol troep: van onze eerste levensbehoefte is een verdienmodel gemaakt. Zie daar het groeiende probleem met obesitas en auto-immuunziekten. Ook vinden we in veel producten – net als in de bodem en ons water – resten van pesticiden.”

“Je merkt aan alles dat ons huidige systeem niet meer houdbaar is”, ziet Folkert. “Neem de manier waarop we voedsel produceren. Wij mensen nemen maar van de natuur en geven niks terug. Terwijl we slechts op een fractie van het aardoppervlak eten kunnen verbouwen, daar moeten we zuinig op zijn. Maar dat zijn we totaal niet. We bewerken de bodem zo intensief dat de vruchtbaarheid hard achteruitgaat: alleen door kunstmest te gebruiken kan er nog iets groeien. Maar dat is niks meer dan een plofgroente: het geeft wel kilo’s, maar qua voedingsstoffen is het leeg. Met deze manier van telen zal het land op den duur eroderen. Grond zonder bodemleven is gewoon zand, en daarop groeit niks. Door regeneratief te telen zorg je beter voor de bodem, en daarmee kun je ook weer beter inspelen op het veranderende klimaat.”

Er is nog een ander gevolg van het zo goedkoop maken van voedsel, weet Folkert: “Als akkerbouwer trek je altijd aan het kortste eind. Pas later in de keten wordt het geld verdiend. Wij verkopen onze aardappelen daarom bewust níet aan externe partijen die een bepaalde prijs vaststellen, en als wij niet voor die prijs willen leveren, een andere teler zoeken. Als boer verlies je in dat systeem volledig de zeggenschap over je eigen prijs, want je hebt gewoon een inwisselbaar product. Daarom verwerken wij onze teelt zelf tot eindproduct, dat we ook zelf verkopen.”

“We moeten af van het idee dat voeding zo goedkoop mogelijk moet zijn. Dat is funest voor onze gezondheid en die van de Aarde”, stelt Folkert. “De grootste uitdaging ligt in het herwaarderen van voedsel, van de boer tot aan de consument. De verwerkende industrie mag daarin meer ethische en integere keuzes maken: stop geen middelen in voeding die je er thuis ook niet in zou stoppen. Gooi jij thuis antiklontermiddel in je pasta? Of spuit je chemicaliën op je zelfgekweekte sla? Dat eet je toch ook niet met een goed gevoel? Het idee dat dit aan de lopende band gebeurt is ontmoedigend. Maar door te doen wat we doen, laten we zien dat je echt gezond en lekker kunt eten, ook uit de diepvries.”

Oorspronkelijke publicatie: 22 augustus 2024. Laatste update: 11 oktober 2024.