Fennie Lansbergen en Joost van Schie

Goedkoper, sneller, gemakkelijker… De gemiddelde supermarkt focust op alles behalve de smaak en voedingswaarden van onbewerkte producten. “Om maar meer winst te blijven maken, wordt er iedere keer iets afgeknabbeld van een product”, stelt Oogst-medeoprichter Joost van Schie. “Er is sprake van smaakarmoede.” Hij weet dat de meeste grote supermarkten streven naar een assortiment dat voor maximaal 65 procent uit bewerkte producten bestaat. “Een treurige doelstelling”, vindt hij. “Dat betekent dus dat twee derde van je aanbod bewerkte zooi mag zijn. In onze winkels is juist meer dan twee derde vers en een klein deel verwerkt. Smaak en kwaliteit staan voorop.”

“Ik zag mijzelf niet elke dag met koeien bezig zijn”

Sinds 2021 staat Joost samen met medeoprichter Fennie Lansbergen aan het roer van Oogst, boerenwinkels met smaak, lokaal en biodiversiteit als uitgangspunt. Joost woont, na een uitstapje naar Amsterdam, weer op de boerderij waar hij geboren en getogen is. Dat lag niet altijd in de pijplijn. “Op mijn twaalfde keek ik hier om mij heen, ik zag de koeien in de stal staan en dacht: ‘Leuk, maar ik zie mijzelf hier niet elke dag mee bezig zijn’. Mijn ouders lieten me heel vrij en ik ging economie studeren in Amsterdam. Daarna werkte ik acht jaar in het bedrijfsleven, eerst corporate en daarna bij een innovatiebureau. Nieuwe producten en diensten ontwikkelen, eigenlijk was dat wel mijn droombaan. Maar op mijn dertigste begon ik mij te realiseren dat als mijn ouders zouden stoppen met de boerderij, het uit de familie zou verdwijnen. In die periode ontdekte ik ook dat ik iets wilde doen om mensen en natuur dichter bij elkaar te brengen. Ik besloot de boerderij toch voort te zetten. Mijn ouders hadden de omslag naar een biologische bedrijfsvoering al gemaakt, waardoor regeneratieve landbouw een logische stap was. De uitdaging is dat er een beter verdienmodel nodig is om te kunnen investeren. Ik was daarom op zoek naar een betere verbinding met de stad, en toen kwam ik Fennie tegen.”

Regeneratie als oplossing

Mede-oprichter Fennie Lansbergen ontdekte door haar werk bij een microfinancieringsbank hoeveel energie ze krijgt van impact maken. “Als je je tijd aan iets besteedt, dan kan je maar beter iets belangrijks doen”, verklaart ze. Voor het Oogst-avontuur werkte ze bij een bedrijf dat impactbedrijven bouwt. De laatste jaren richtte ze zich vooral op projecten die boeren in Kenia helpen beter bestand te worden tegen de klimaateffecten die zij op hun land ervoeren. “Zij hadden last van de droogte, sprinkhanen, en als het regende, spoelde de hele toplaag van hun bodem weg. De oplossing voor al hun problemen was regeneratieve landbouw”, vertelt Fennie. “Ik vond dat zo interessant dat ik me in dit onderwerp ben gaan specialiseren, en er toen ook in Nederland mee aan de slag wilde. In principe speelt hier hetzelfde als in Afrika: veel boeren willen wel om, maar ze hebben de garantie nodig dat iemand hun oogst tegen een fatsoenlijke prijs afneemt. En die krijgen ze niet.” Johannes Regelink van Burgerboerderij De Patrijs bracht haar op ideeën. Hij wilde rondom zijn boerderij containers met winkeltjes plaatsen, om zo én een eerlijke prijs voor zijn producten te krijgen, én zijn verhaal te kunnen vertellen. “Ik was het met hem eens dat als je regeneratieve producten voor een goede prijs wilt verkopen, er een nieuw kanaal moet komen. Met Johannes’ toestemming om zijn idee te gebruiken, werd dat Oogst.”

Oogst: smaak, lokaal en biodiversiteit

In 2021 was de eerste Oogst-winkel van Joost en Fennie een feit. Een onbemenste boerenwinkel in Leiden die laat zien dat het kan: vanuit de stad werken aan regeneratie, gezond en lekker eten zonder gedoe. “Wij hebben de allerbeste producten van de beste boeren”, durft Joost zelfs te stellen. “We noemen onszelf soms ook wel een lifestyle speciaalzaak. Ons vergelijken met een supermarkt is appels met peren vergelijken”. Maar voor de beeldvorming: in de supermarkt ligt de focus vooral op gemak en geld, waardoor het aanbod voornamelijk bestaat uit hyperbewerkte hoge-marge-producten. De basis van Oogst is juist vers en onbewerkt voedsel dat zo lokaal mogelijk is ingekocht – direct bij de boer, en dat goed smaakt en hoge voedingswaarden heeft. Je winkelt er met de Oogst-app, waarmee je de winkel opent en je boodschappen betaalt.

Regeneratieve eetcultuur

“We geven mensen niet alleen de mogelijkheid om te weten waar hun eten vandaan komt, maar ook weer de regie over wat ze in hun lichaam stoppen”, vertelt Fennie. “Een deel van onze klanten wil bijdragen aan hun eigen gezondheid of die van de Aarde, maar er is ook een groeiende groep fijnproevers die merkt dat eten dat regeneratief geteeld is en minder lang onderweg is geweest, echt beter smaakt. Met ons assortiment kunnen we al die groepen bedienen. We organiseren ook uitjes naar de boeren en telers waarmee we samenwerken, zodat mensen kunnen ervaren wat er op de boerderij gebeurt. We willen het verhaal van de boer vertellen, en duidelijk maken wat de impact is van de keuzes die je maakt rondom je eten. We zien onszelf als een onderdeel in de richting naar een regeneratieve eetcultuur.”

Op dit moment zijn er vier Oogst-filialen, allemaal franchise. Het uiteindelijke doel is om zo’n twintig winkels verspreid over heel Nederland te hebben. Een Oogst in iedere grote stad. Joost vervolgt: “Hoe meer mensen bij Oogst kopen, hoe meer wij kunnen inkopen bij boeren die regenereren, zodat we over zeven generaties nog steeds kunnen oogsten. We willen die regeneratieve eetcultuur mainstream maken. De vraag is: hoe doen we dat? We zijn nu verbeteringen aan het doorvoeren op het gebied van beleving en communicatie en aan het ontdekken of er andere afzetkanalen zijn. Er liggen super veel kansen.”

“Boodschappen doen is een gewoonte die maar moeilijk te veranderen is”

Toch blijft het voorlopig bij deze vier winkels. De ondernemers willen eerst dat de huidige vier winstgevend zijn, en ondanks een groei van 25 procent het afgelopen jaar, zijn ze daar nog niet. Het is ontdekken en pionieren, zien wat werkt en wat juist niet. Zo hebben ze gemerkt dat veel mensen gehecht zijn aan hun eigen supermarkt – boodschappen doen is een gewoonte die maar moeilijk te veranderen is. “We moeten onzekerheden en drempels wegnemen”, ziet Joost. “Winkelen met een app – zoals je in onze onbemenste winkels doet – kan een extra drempel zijn. Daarom gaan we onze winkels steeds meer bemensen. We hebben niet de illusie dat onze klanten helemaal niet meer naar de supermarkt gaan, maar we willen mensen een beter alternatief bieden, zodat ze een bezoek naar Oogst óók in hun gewoonte opnemen.”  

Het vinden van producten die aan alle Oogst-eisen voldoen en onderscheidend zijn van het aanbod in de buurt brengt ook uitdagingen met zich mee. “We willen mensen blijven verrassen”, zegt Fennie. “Dus we zijn continu op zoek naar producten die de grootgrutter nog niet heeft gevonden.” Tot hun verbazing hebben Fennie en Joost het afgelopen jaar ook gemerkt dat hun klandizie regeneratie minder belangrijk vindt dan zij in eerste instantie dachten. Dat vraagt om een andere manier van communicatie. “We moeten het niet te groen brengen”, legt Fennie uit, “daar gaat niet de hele doelgroep op aan. Ook een groot deel komt bij ons om de gezondheidsvoordelen of de smaak van de producten. Dat is niet erg, want regeneratieve landbouw schept de randvoorwaarden voor de beste smaak én de gezondste voeding.”

Meer weten? Bekijk het video-interview met Fennie Lansbergen en Joost van Schie:

Samen met The Green Times, Stichting DOEN en Impact Hub Amsterdam maken we een serie verhalen over regeneratieve ondernemers die laten zien hoe we kunnen toewerken naar een ‘ecology economy’ – een economie die het leven centraal stelt. Niets missen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang het volgende verhaal direct in je mailbox.

Op zoek naar meer initiatieven en bedrijven die regeneratie toegankelijk maken? Neem een kijkje op onze kaart.