Joost van Schie

Holistische begrazing is een belangrijke techniek om dit voor elkaar te krijgen. “Van nature grazen koeien voor een korte periode heel intensief op één stukje gras, om vervolgens als kudde verder te trekken. Dit is veiliger, vanwege roofdieren. Maar het heeft ook een positieve impact op de bodem”, legt Joost uit. “Doordat de koeien steeds ergens anders grazen, heeft de bodem tijd om te herstellen en de mest op te nemen. Overbegrazing en bodemdegradatie worden hierdoor voorkomen en het gras kan dieper wortelen, waardoor de bodem meer water en koolstof opneemt. Boven de grond zorgt dit voor kruidenrijker gras, en die bovengrondse diversiteit is ook weer goed voor de ondergrondse ecologie.”

Het kruidenrijke gras is tevens voedzamer, waardoor je als boer minder krachtvoer hoeft bij te voeren. En planten zoals weegbree zorgen ervoor dat de koeien minder methaan-winden laten. Joost: “Het is niet de koe, het is het hoe.”

Naast het klimaatproof maken van de boerderij is Joost vol aan het experimenteren met andere regeneratieve technieken. De vraag ‘Wat kan er allemaal op een regeneratieve boerderij in het veenweidegebied?’ staat daarbij steeds centraal. Zo heeft hij samen met Wilder Land een theehaag geplant vol inheemse planten, struiken en bloemen, is hij bezig met een onderzoeksperceel met honderd verschillende gewassen, geeft hij weidevogels de ruimte om te nesten én wil hij aan de slag met natte teelt: een moestuin die je deels onder water zet. “Ik zie onze boerderij echt als een onderzoeks- en innovatieplek. Een proeftuin voor regeneratie.”

“Ik ben maar een eenvoudige econoom, dus alles wat ik doe is nieuw. Voor onze kippenkar heb ik bijvoorbeeld uren zitten researchen hoe je überhaupt kippen houdt en wat je voor zo’n kar allemaal nodig hebt”, vertelt Joost. Dat zijn vader de melkveehouderij runt zodat hij zich volledig kan focussen op de transitie is dan ook een uitkomst. “Maar dat kan niet eeuwig zo doorgaan”, voegt hij toe. “We hebben onlangs een aanvraag ingediend voor een nieuwe stal, om de overstap van drijfmest naar vaste mest te kunnen maken. Bij drijfmest (een combinatie van mest en urine) komt namelijk ammoniak vrij en bovendien kan de bodem er vrij weinig mee. Terwijl je van vaste mest vruchtbare compost kunt maken. Zodra die stal er komt, moeten we enorm veel investeren, en dan zal de economische realiteit ook mij inhalen. Dan moeten de regeneratieve praktijken die ik nu test ook financieel gewoon uit kunnen.”

Om de regeneratieve landbouwtransitie in Nederland te doen slagen hebben we een heldere stip op de horizon nodig, stelt Joost. “Wat willen we in Nederland per provincie met voedselproductie bereiken? Pas als we dat helder hebben, kunnen we de transitie vorm gaan geven, van polder tot polder en van boerderij tot boerderij.” Met De Eenzaamheid hoopt Joost hieraan bij te dragen. “Dat is mijn grotere missie: regeneratieve methodes en verdienmodellen ontwikkelen die andere boeren in het polderlandschap kunnen toepassen.”

“Ik denk dat regeneratieve landbouw alleen de norm wordt als er ook wat in de samenleving verandert. Het is niet: eerst gaat de landbouw, en dan de samenleving. Nee, we moeten het samen doen”, weet Joost. Ook voor niet-boeren ziet hij daarom een cruciale rol weggelegd. “Laten we een wereld creëren waarin het niet langer draait om opschalen, maar om fijnschalen. Dat is een nieuwe dans die we met elkaar moeten ontwikkelen. En dat kost tijd. Maar zodra het lukt, hebben we een model waarmee we weer decennialang vooruit kunnen.”

Benieuwd naar de producten van Boerderij de Eenzaamheid? Je vindt ze bij OOGST: zelfbedieningswinkels in Leiden, Woerden en Haarlem vol lokale biologische en regeneratieve producten.

Oorspronkelijk gepubliceerd op 24 maart 2022. Laatste update: 23 oktober 2024.