reNature

Felipe Villela & Marco de Boer

Activiteiten:Transitie naar regeneratieve landbouw

Initiatiefnemer:Felipe Villela & Marco de Boer

Start:2018

Plaats:Amsterdam

Tekst Nadine Maarhuis Fotografie Gabriela Hengeveld & reNature Gepubliceerd 19 juli 2022 Leestijd 6 minuten
reNature Felipe Villela Marco de Boer

Introductie

Koffie, bananen, cacao, soja, rubber: je kunt het allemaal telen in regeneratieve landschappen, weten Felipe Villela en Marco de Boer. Met hun organisatie reNature maakten ze in vier jaar tijd wereldwijd zo’n 31.000 hectaren regeneratief. Hoe? Door vooruitstrevende boeren, bedrijven en financiers te verbinden en hen te begeleiden bij hun transitie. “Regeneratieve boeren sluiten de natuur niet buiten, maar zijn natuurinclusief.”

reNature Felipe Villela Marco de Boer Fotograaf: Gabriela Hengeveld

“Regeneratie begint bij het observeren van de natuur. Hoe gedraagt de natuur zich en wat kunnen wij daarvan leren? Om vervolgens zo te handelen dat je de kracht van de natuur versterkt”, vertelt medeoprichter van reNature Felipe Villela. “Regeneratieve landbouw is daarmee dus wezenlijk iets anders dan duurzame landbouw. Het gaat niet over minder schade berokkenen, maar over het maximaliseren van je positieve impact door de natuur als basis van je boerderij te nemen. Zo slaan we de weg in richting overvloed voor al het leven.”

Dat we met landbouw de ecologische staat van de Aarde kunnen verbeteren, ontdekt Felipe als hij in 2017 langere tijd doorbrengt met de oorspronkelijke bewoners van het Amazoneregenwoud in zijn thuisland Brazilië. “Inheemse gemeenschappen weten al duizenden jaren dat we de natuur niet moeten bevechten, maar met haar moeten samenwerken”, deelt Felipe. “Dat betekent bijvoorbeeld dat we gewassen die van nature op een plek groeien niet moeten bestrijden, maar beter kunnen kijken: welke andere soorten passen goed binnen dit natuurlijke ecosysteem?”

“We hebben altijd geleerd dat we de natuur op een boerderij buiten de deur moeten houden”, vult mede-oprichter van reNature Marco de Boer aan. “Dood al het leven, zet er een hek omheen en beheers de ecologie. Regeneratieve boeren doen het tegenovergestelde. Ze sluiten de natuur niet buiten, maar zijn natuurinclusief.”

In 2017 hoort Marco Felipe op een evenement over regeneratieve landbouw spreken: “Ik dacht: Waarom is dit nog niet beroemd? Daar wil ik voor zorgen.” Een half jaar later richten ze samen reNature op.

Groots denken en doen

“Het globale voedselsysteem is volledig uit de hand gelopen”, erkent Marco, “maar het is wel de realiteit waar we mee te maken hebben.” Om deze reden kiest reNature voor een grootschalige wereldwijde aanpak. Marco: “Gewassen als koffie, soja, bananen en suiker kunnen we hier in Europa niet produceren. Dus zolang mensen ze willen eten, kunnen we er maar beter voor zorgen dat ze op regeneratieve wijze geproduceerd worden. Ook als dat op grootschalige boerderijen is van honderden of soms zelfs duizenden hectaren.”

Het lokaliseren van voedselsystemen is volgens Felipe de volgende stap: “Als we twee procent van alle landbouwbodems met regeneratieve landbouw herstellen, is dat genoeg om de klimaatcrisis te beperken. Dat zijn honderd miljoen hectaren.” Samen met tien miljoen boeren wil reNature dit vóór 2030 voor elkaar krijgen. Felipe: “Zodra dat gelukt is, kunnen we ons focussen op lokale regeneratieve voedselsystemen. Want uiteindelijk wil je natuurlijk wel dat zoveel mogelijk uit de regio komt, alleen al omdat het zoveel transport scheelt.” 

Fotograaf: Gabriela Hengeveld
Fotograaf: Gabriela Hengeveld

Draagvlak bij boeren

“Boeren kunnen zich bij ons melden als ze de overstap naar regeneratief willen maken. Vervolgens koppelen we ze aan een bedrijf dat hun regeneratieve oogst wil afnemen en een financier die de transitie wil bekostigen”, vertelt Felipe over hun werkwijze. Ook linkt reNature boeren aan een lokale projectmanager en regeneratieve expert, die hen begeleiden in de transitie. Felipe: “We beginnen altijd klein, met een paar hectaren, zodat boeren langzaam aan de nieuwe regeneratieve praktijk kunnen wennen. Maar vaak groeit het al snel uit tot vrijwel hun hele boerderij, omdat ze zien dat het werkt.”

Uitgelichte quote

Als mensen me vragen wat het risico van regeneratieve landbouw is, dan draai ik de vraag altijd om: Wat is het risico als we het níet doen? - Felipe Villela
regeneratieve koffie reNature Foto door: reNature

“In Kenia zijn we ooit begonnen met 25 boeren, inmiddels zijn dat er 500”, vertelt Marco trots. “Als jij als boer op een verdorde akker staat, en je buurman heeft een groene boerderij, dan is je interesse immers snel gewekt.” Deze intrinsieke motivatie is volgens Marco cruciaal: “De projecten moeten op zichzelf staan, zodat we op een gegeven moment een stap terug kunnen doen en de regeneratieve praktijken overeind blijven.”

272.000 hectaren

Sinds de oprichting in 2018 heeft reNature samen met ruim 3600 boeren in twintig verschillende landen zo’n 31.000 hectaren land in transitie gebracht. Eind 2023 zullen dat er 272.000 zijn, voorspellen Marco en Felipe. “Als je echt een verschil wilt maken moet je jezelf niet verstoppen voor grote bedrijven”, deelt Marco. Daarom werkt reNature op dit moment samen met Nespresso aan een regeneratieve koffieketen in Brazilië: “We moeten met dit soort partijen samenwerken, juíst als ze nog verre van regeneratief zijn. Zodat ze inzien dat regeneratieve landbouw ecologisch en economisch gezien de enige weg is om hun productie veilig te stellen.”

“Als mensen me vragen wat het risico van regeneratieve landbouw is, dan draai ik de vraag altijd om”, zegt Felipe: “Wat is het risico als we het níet doen? Gelukkig snappen steeds meer bedrijven dat. Alhoewel het tijdens aandeelhoudersvergaderingen toch vaak nog een lastig thema blijft.”

Uitgelichte quote

Negativiteit blokkeert dromen, positiviteit maakt ze mogelijk - Marco de Boer
Foto door: reNature

Een nieuwe norm

Om dit te veranderen en van regeneratieve landbouw de norm te maken zijn volgens Felipe drie dingen nodig: 1) Meer bewustzijn bij consumenten en bedrijven, 2) transitiefinanciering voor boeren en 3) technologieën die regeneratieve boeren helpen om op te schalen en hun werk minder arbeidsintensief te maken. “Bestaande machines zijn namelijk niet gemaakt voor agroforestry-systemen of no-dig moestuinen”, legt Felipe uit. “En regelgeving moet worden versoepeld”, aldus Marco. “In Nederland heb je bijvoorbeeld allerlei vergunningen nodig om op je boerderij bomen te planten. Die onnodige complexiteit staat regeneratie in de weg.”

Felipe en Marco hopen dat mensen en organisaties elkaar binnen de regeneratieve beweging minder zullen bekritiseren, waar de ander ook staat op in de transitie. Marco: “We moeten niet zeggen: ‘Wat jij doet is verkeerd’. Maar: ‘Je kunt het verbeteren.’ En: ‘Zal ik je helpen?’ Laten we meer voor elkaar openstaan, in plaats van elkaar bij voorbaat al afschrijven als ‘niet goed genoeg’. Negativiteit blokkeert dromen, positiviteit maakt ze mogelijk.”